Dom oszczedny, KUCHNIA PLUS, KAIĄŻKI W PDF
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
J
rJ
Juliuszowa Allbinowska-
OSZCZĘDNY
DOM
TREŚĆ.
I. Część. Prowadzenie domu.
II.
..
Prowadzenie kuchni.
III.
„
Kuchnia jarska czyli wegeteryańska.
IV.
„
Kuchnia kuracyjna.
LWÓW.
Z drukarni i litografii Cillera, Neumanna i Sp.
1907.
Przeômouua.
Prowadząc przez lat 20 z górą dom mój zawsze
po wielkich miastach, doszłam do przekonania, jak mało
właściwie można się stosować do przepisów kuchennych,
obliczonych zawsze tylko na jakość i smak potrawy,
a nigdy nie zwracających uwagi na to, że stosunki
w miastach, szczególnie w większych, tak się dziś zmie
niły, że absolutnie mowy nie ma, żeby przy tej dro-
żyźnie artykułów żywności, można gospodarstwo ku
chenne tak prowadzić, jak je prowadziły nasze matki.
Czy może być mowa o tern, żeby w rodzinie urzędni
czej potrawy były gotowane na maśle, jeżeli jeden klgr.
masła, choćby lichszego gatunku, dochodzi do ceny
2 K 70 h.? Jeżeli n. p. gospodyni ma na dom 200 K,
to licząc 10 klgr. masła na miesiąc — nie może wydać
27 K na masło do gotowania.
Jeżeli zaś jajo kosztuje 6—8 h, to niepodobna
piec tortów po kilkunastu jajach.
Mojem zdaniem nie zasługuje ta pani na miano
»dobrej gospodyni«, u której n. p. na święconem stół
się ugina od zastawy, u której spiżarnia pełna najzna-
— 4
komitszych przysmaków —• ale ta, u której nie ma
ani takich przyjęć, ani tak zaopatrzonej spiżarni, u której
za to dochody i wydatki stoją w ścisłym i dokładnie
obliczonym stosunku, a osławiony koniec miesiąca nie
sprawia nigdy ambarasu.
Starałam się w tym tomiku zebrać wszystkie te
przepisy oszczędności, które albo sama ułożyłam, lub
zastosowałam z innych, tak, żeby gospodyni miejska,
mająca skromne dochody, mogła z możliwie najoszczę-
dniejszych i najpraktyczniejszych rad korzystać. Prócz
tego podałam przepisy, które można zastosować przy
uroczystościach lub przyjęciach.
Mając nadzieję, że książka ta spotka się z przy-
chylnem przyjęciem u młodych gospodyń, potrzebu
jących poradnika, wysyłam ją w świat kobiecy, życząc
jej, żeby spełniła swe przeznaczenie i stała się pra
wdziwą doradczynią dla oszczędnych gospodyń miejskich.
I. Część,
Prowadzenie domu.
Wiedeń 1906.
Juliuszowa Albino wska.
1. Prowadzenie domu w ogólności. Ład. Punktualność.
Pani i służąca. Oszczędność. Tabela budżetu
domowego przy dochodzie rocznym w koronach:
3.O00, 4.000, 5.000, 6 000, 7.000, 8.000.
Dziś pod wielu względami łatwiejszem, aniżeli dawniej
i bardziej uproszczonem jest nasze gospodarstwo wmieście,
a szczególniej w wielkiem mieście. Dziś przemysł wyrabia
towar tańszy i lepszy, aniżeli dawniej mógł go wyrabiać
dom dla własnych tylko potrzeb. Mimo to jednak prowa
dzenie domu wymaga dużo pracy i dużo poświęcenia. Każda
„Pani" powinna doskonale znać swoje obowiązki, a choćby
nawet sama nie zajmowała się żadną pracą w gospodarstwie,
powinna się na tern rozumieć, ażeby módz służbie swej
dać należyte wskazówki i żeby wiedziała, czego powinna
od służby, a choćby nawet od jednej służącej wymagać.
Przy tern powinna iść z postępem, powinna prenumerować
choć jedno pismo, lub od czasu do .czasu nabyć książkę go
spodarską, gdzieby mogła znaleść rady nowe, gdzieby jej
zwrócono uwagę na „nowości" kuchenne lub domowe,
na najrozmaitsze przyrządy, których w ostatnich czasach
tyle się w handlu pojawia, a które to upraszczają i uła
twiają zajęcia domowe, tak, że można się obyć o mniejszej
liczbie służby. Wydatek który się ponosi przez sprawienie
n. p. maszyny do prania, daje się w pierwszej chwili
odczuć, wypłaca się jednak najzupełniej, gdyż przy
użyciu jej zyskuje się wiele czasu.
— 8 —
- 9 —
Ładu i czystości nie powinno brakować w naj
skromniejszych warunkach. Każda rzecz powinna być na
swojem miejscu, czem uniknąć można poszukiwania za
zatraconemi rzeczami. Czystość i ład nie powinien być
tylko w tym pokoju, gdzie się n. p. gościa przyjmuje, ale
w każdym najmniejszym zakątku.
Dla zachowania pewnej harmonii w otoczeniu,
sama pani powinna być w domu porządnie — (nie stroj
nie) ubrana. Dlaczegóż stroić się tylko dla obcych, tylko
dla gości? I dla męża przecież żona powinna się ubrać
skromnie, lecz starannie. Jedna suknia dla domu wyłącznie
sprawiona, nie kosztuje nawet połowy tego, co suknia
na wieczór, podczas gdy z tej ostatniej ma się użytek
raz lub dwa razy, a jedna suknia domowa starczy na rok.
Tak samo nie powinno się zcierpieć, żeby służąca
chodziła w obdartych rzeczach i rozczochrana, ale wy
magać, by zawsze schludnie wyglądała.
Wiele pań narzeka ustawicznie na brak czasu ; często
przyczyny szukać należy w nieumiejętnem rozłożeniu czasu
według zegarka. Punktualność jest pierwszym warun
kiem harmonii domowej. Ileż ztąd wynika niesnasek
rodzinnych, że n. p. śniadanie dla dzieci, spieszących do
szkoły, nie na czas podane, i t. p. Przytem i służbę należy
uczyć punktualności. Śniadanie, obiad, kołacya powinny
być zawsze podane o pewnej porze, a nie zależnie od przy
padku. W skromnych warunkach jedna służąca wystarczy,
ważną rzeczą jest, żeby służąca wcześnie wstawała, zimą
o 6 godzinie, latem zaś o
1
j
%
6.
Nie potrzebuję chyba szczególnej zwracać uwagi na
to, że w wyborze służącej należy być bardzo ostrożną.
Trudniej dziś o dobrą służącą, aniżeli dawniej, a pogarsza
jeszcze całą rzecz to, że każda pani wystawia odchodzące]
ze służby kucharce, czy pokojowej, świadectwo mówiące
o mnóstwie jej zalet, których ona zupełnie nie posiadała.
Dla „świętego spokoju", prawie wszystkie panie tak robią
i same sobie, a nawet i służbie tem szkodzą.
Służąca, obejmująca obowiązek, powinna na wstępie
dokładnie być pouczoną, co do zakresu jej zajęć należy,
a tam, gdzie służby jest więcej, powinno każde mieć
przydzieloną robotę, ażeby jedno na drugie nie spuszczało
się — mimo to jednak, gdyby zaszła potrzeba, powinno
jedno drugiemu pomódz.
Obejście ze służbą wymaga wiele taktu, poznać na
leży zawsze, czy z dotyczącą można się łagodnie obejść,
czy też należy bezwzględnie surowo. W żadnym razie
jednak nie powinno się zezwolić na poufałości. Z drugiej
zaś strony i panie mają obowiązki w obec swej służby.
Jeżeli młoda dziewczyna wstępuje do obowiązku, to
zwykle trzeba ją wychowywać. Krótko tylko powiem, że
powinno się w nią wpajać zasady uczciwości, moralności,
prawdomówności ; czasem kilka słów w życzliwy sposób,
mimochodem powiedzianych, nie przechodzą bez śladu.
Strzedz je należy przed powieściami, które najstrasz
niejsze spustoszenia w ich umysłach sprawiają, które
to książki nieuczciwi spekulanci rozsyłają swymi agen
tami po domach, biorąc za każdy zeszyt po kilkanaście
halerzy, a one, chciwe wrażeń, kupują to, nie licząc, że
na taki tom powieści wydadzą kilkanaście koron. Kilka
książek nabytych dla służby, n. p. z wydawnictwa „Macierzy
polskiej", — mamy przecie kilka tanich wydawnictw, — nie
sprawi wielkiej rubryki w budżecie domowym, a pani
domu spełni tem dobry uczynek. Chęć strojenia u naszych
sług sprawia, że wszystkie zarobione pieniądze idą na
gałganki ; zdarza się, że kucharka służy już lat kilkanaście,
mając złożonych zaledwie kilkadziesiąt koron, a naj
częściej i tego nie posiada. Każda pani powinna swą słu
żącą nakłonić do oszczędności i do składania pieniędzy
na książeczkę wkładkową kasy oszczędności.
Teraz przechodzę do bardzo ważnego czynnika, do
oszczędności w wydatkach. Stosunki finansowe tej dziel
nicy Polski pod zaborem austryackiem, są w opłakanym
stanie, nie lepszy obraz przedstawiają i stosunki finansowe
rodzin i jednostek. A przecie łatwo temu zaradzić.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]