Dobre i złe pierwsze rybki[PL], akwarystyka
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dobre (i złe) pierwsze rybki
W artykule opisano kilkanaście gatunków ryb, których hodowli mogą podjąć
się zupełnie początkujący akwaryści ("Dobre pierwsze rybki"), kilka odpowiednich dla
osób z pewnym doświadczeniem ("Dobre drugie rybki "), oraz gatunki których raczej
należy unikać ("Złe pierwsze rybki").
Zawartość:
Dobre pierwsze rybki:
karpiowate
,
kiryski
i
tęczanki
Dobre drugie rybki:
piskorzowate
,
małe glonojady
,
kąsaczowate
,
pielęgnice
,
łaźcowate
i
żyworódki
.
Złe pierwsze rybki:
złote rybki
,
piranie
,
ryby-noże
,
pstrążenie i drobnoustki
,
mruk i delfinek
,
glonojad syjamski
,
brzanka rekinia
,
sumik rekini,
sumik szkliste
,
"glonojady"
,
sumiki z długimi wąsami
,
sumik
czerwonopłetwy
,
węgorzyki
,
przeźroczka
,
kolorowe tetry
,
ryby z estuariów
i
ryby morskie
.
Wprowadzenie
Jako, że nawet mała ilość materiału może być trudna do przyswojenia dla kogoś, kto
dopiero "wciąga się" w temat, osoba będąca nowicjuszem w dziedzinie akwarystyki może na
początek przeczytać tylko rozdział "Dobre pierwsze rybki". Później po przejrzeniu dobrej
książki dla początkujących (podstawowa rzecz, którą każdy nowicjusz powinien mieć),
powinien umieć wybrać rybki do swojego nowego akwarium.
Warto też zasięgnąć języka na temat dobrego sklepu akwarystycznego. Jeśli takiej
możliwości nie ma, trzeba szukać sklepu, który specjalizuje się w akwarystyce, lub takiego,
gdzie stanowi ona większą część asortymentu. Oczywiście nie daje to gwarancji, ale
zwiększa szansę na
znalezienie dobrego sklepu
.
Jeśli w sklepie okaże się, że nie ma ryb na które byliśmy zdecydowani, lepiej
powstrzymać się od zakupu innych, nieznanych, nawet jeśli obsługa sklepu gorąco je poleca
(niektóre sklepy mają bardzo kompetentną obsługę, ale w wielu takiej brakuje. Minie trochę
czasu, zanim świeżo upieczony akwarysta zacznie odróżniać dobry sklep od złego, a
pożyteczną radę od kiepskiej). W tym momencie, najlepiej będzie odwiedzić inny sklep lub
poczytać trochę i zdecydować się na inne ryby.
Jeśli już uda się znaleźć sklep, w którym są wybrane przez nas rybki, należy je
bardzo dokładnie obejrzeć, zwracając uwagę na kształt brzucha, zapadłe oczy, wystrzępione
płetwy, ciężki oddech (często połączony z ostającymi skrzelami) i każdy rodzaj nalotu na
skórze, który może wskazywać na chorobę lub infekcję pasożytniczą. Jeśli ryby są zdrowe
kupujemy bardzo małą ilość ryb, zależną od wielkości akwarium i osobników.
Sześćdziesięciolitrowe akwarium jest dość dobre na początek, na tyle duże, by warunki
wodne były stabilne, a jednocześnie na tyle małe, że nie powinno onieśmielać
początkującego. Do zbiornika tej wielkości na początek najlepiej wprowadzić jedną rybę
wielkości 5 - 8 cm lub trzy, cztery mniejsze (większa liczba ryb wpuszczona do
"niedojrzałego" akwarium może wywołać silny wzrost poziomu trującego amoniaku, co w
efekcie może nawet doprowadzić do śmierci ryb. Jeśli populacja budowana będzie
stopniowo, problem ten nie wystąpi.)
Dobre pierwsze rybki
Jeśli założymy, że rybki dobre dla początkujących to takie, które łatwo karmić i
opiekować się nimi, wytrzymałe, mogące żyć w różnych warunkach wodnych, no i atrakcyjne
z wyglądu, zauważymy że bardzo wiele ryb spełnia powyższe warunki. Wiele z nich jest
łatwo dostępnych w sklepach jako "ryby dla początkujących". Ale uwaga! Wiele
sprzedawanych jako "ryby dla początkujących" nie pasuje do tej roli.
Wiele z małych, stadnych rybek doskonale nadaje się na początek. Dotyczy to
kardynałków, kilku łatwo dostępnych gatunków Danio i razbor oraz większości dostępnych
gatunków brzanek. Dla tych, którzy mają nieco większe akwaria, bardzo dobrym wyborem są
tęczanki. Stadne są także popularne kiryski.
Praktyki takie, jak nabywanie przez początkujących po jednej czy dwie sztuki różnych
stadnych gatunków ryb, powinny być zakazane. Stadne ryby czują się lepiej w grupie
kilkunastu osobników własnego gatunku. Absolutne minimum to sześć sztuk ryb pływających
w toni wodnej i cztery sztuki dla przebywających przy dnie kirysów. Im więcej, tym lepiej;
stadko dwunastu rybek pokazuje ich naturalne zachowanie i będzie bardziej zadowalające,
niż mieszana grupka rybek zmuszona do przebywania w tym samym zbiorniku ("Mamo,
dlaczego ta rybka chowa się za grzałką a ta druga siedzi w kącie i nie chce pływać?").
Oczywiście, tak jak zaznaczono we wstępie, akwarium powinno być zarybiane
stopniowo, dwie lub trzy za jednym razem. Na przykład najpierw można stworzyć sobie
stadko ośmiu razbor któregoś gatunku, później natomiast stopniowo dokupować grupkę
sześciorga kirysków.
Niektóre karpiowate
Kardynałki, Danio, razbory i brzanki są azjatyckimi rybkami spokrewnionymi z naszym
karpiem. Wszystkie te ryby należą do rodziny karpiowatych. Kardynałki, Danio, razbory i
brzanki są małe, ruchliwe, wytrzymałe i kolorowe.
Kardynałki -
Tanichthys albonubes
Pochodzą ze strumieni górskich na terenie Chin, Kardynałki mogą być trzymane w
nie ogrzewanych akwariach (do 13 stopni). Niektórzy odradzają trzymanie tych ryb w
tropikalnych akwariach, ale z moich doświadczeń wynika, że czują się one dobrze w
ogrzewanych zbiornikach, dopóki temperatura nie przekroczy 22 stopni. Można je
karmić każdym drobnym pokarmem. Łatwo i często się rozmnażają, ale młodych nie
zobaczymy dopóki rodzice nie zostaną przeniesieni do innego zbiornika. Kardynałki
są brązowe z czerwonym ogonem i srebrnobiałą linią wzdłuż boków, która opalizuje w
świetle. Dorastają do 4 cm.
Danio
Kilka gatunków Danio jest często oferowanych w sklepach zoologicznych, włączając
Danio malabarskiego -
Danio aequipinnatus
, Danio pręgowanego -
Brachydanio rerio,
Danio lamparciego -
Brachydanio frankei,
Danio tęczowego -
Brachydanio
albolineatus
. Ryby te są doskonałymi, szybkimi pływakami, ciągle są w ruchu.
Różnorodne wzory błękitnych znaczeń pozwalają na odróżnianie poszczególnych
osobników. Większość Danio nie dorasta do 7 cm, chociaż Danio malabarski osiąga
ponad 10 cm.
Razbory
Najbardziej popularną jest Razbora klinowa -
Rasbora heteromorpha
. Bardzo
podobnie wygląda
Rasbora espei
, podobnie jak
Rasbora kalochroma
oraz Razbora
szklista -
Rasbora trilineata
. Pomarańczowy, brązowy i czerwony to typowe kolory
razbor, a ich ciekawy sposób pływania czyni z nich interesujący obiekt dla obserwacji.
Razbora szklista dorasta do 8 cm a
Rasbora kalochroma
do 10 cm podczas gdy
Razbora klinowa zwykle nie osiąga 5 cm.
Brzanki
Najczęściej spotykaną i zwykle "przeklinaną" jest Brzanka sumatrzańska -
Capoeta
tetrazona
. Może ona obgryzać płetwy innych ryb, jeśli nie jest trzymana w
wystarczająco dużym stadzie, poza tym z powodu chowu wsobnego jest dość
wrażliwa na choroby. Dostępnych jest też kilka odmian akwariowych (takich jak
zielonkawe "Brzanki mszyste" oraz odmiana albinotyczna) są one jednak bardziej
podatne na choroby i często bywają zdeformowane.
Nie porzucajmy jednak brzanek zbyt pochopnie, jako że wiele z nich jest bardzo
odpowiednich dla początkujących akwarystów, zwłaszcza dla tych, którzy mają średniej
wielkości zbiorniki.
Capoeta titteya
- Brzanka smukła jest bardzo mała - do 6 cm, a przy tym
ma wspaniały pomarańczowo-czerwony kolor. Średniej wielkości brzanki (do 11 cm) to np.
Barbodes everetti
, Brzanka różowa -
Puntius conchonius
, i Brzanka purpurowa -
Puntius
nigrofasciatus
. Powinno się unikać hodowlanych (długopłetwe, albinotyczne, itd.) odmian
Brzanki różowej, jako że mają tendencję do zapadania na różne choroby. Brzanka
wielkołuska -
Capoeta oligolepis
i
Barbodes lateristriga
są dużymi, spokojnymi brzankami
(
Barbodes lateristriga
do 15 cm). Powinniście też unikać
Barbodes schwanefeldi
, chyba, że
macie bardzo duże akwarium. Dorasta ona do ponad 30 cm!
Trzeba też zaznaczyć, że większość brzanek nie pływa stadami tak "elegancko", jak
Danio czy razbory, jednak bezwarunkowo powinny być trzymane w grupach. Zaznaczmy też,
że wielu autorów zalicza wspomniane wyżej gatunki brzanek do wspólnego rodzaju Barbus.
Kiryski
Kiryski są członkami rodziny Callichthyidae, "opancerzonych" sumików z Ameryki
Południowej. Kiryski są małe (generalnie 6 cm i mniej). Te stadne rybki zawsze przeszukują
dno akwarium w poszukiwaniu pożywienia. Istnieje co najmniej 140 gatunków sumików z
rodzaju
Corydoras
. Niektóre z nich są bardzo delikatne i szybko giną nawet w rękach
ekspertów. Te delikatne są jednak rzadko spotykane w sklepach zoologicznych, a nawet
kiedy można je kupić zazwyczaj są bardzo drogie. Kiryski, które znajdziecie za rozsądna
cenę są wytrzymałe i mogą przeżyć nawet w akwarium w którym jest niedobór tlenu jako ze
potrafią pobierać powietrze z powierzchni wody i absorbują je poprzez żołądek. Niektóre z
kirysków, które możecie spotkać w sklepach to Kirysek spiżowy -
C. aeneus
, Kirysek
cętkowany-
C. ambiacus
,
C. julii
,
C. arcuatus
,
C. metae
,
C. panda (oraz bardzo popularny w
Polsce Kirysek pstry - C. paleatus - dop. tłum ).
Kirysy generalnie pobierają pożywienie z dna akwarium, dlatego też powinny być
karmione specjalnymi tonącymi karmami. Można im także podawać mrożoną ochotkę.
Należy upewnić się, że cala mrożona karma jest od razu zjadana, jako że niezjedzona może
gwałtownie zgnić i zainfekować akwarium. Nie przekarmiać!
Tęczanki
Tęczanki są bardzo kolorowymi rybami pochodzącymi z Australii, Nowej Gwinei i
Madagaskaru. Tak, jak opisywane powyżej karpiowate, są rybami stadnymi i powinny być
trzymane w grupach po przynajmniej 6 egzemplarzy jednego gatunku. Są to większe, nieco
droższe i trudniejsze do zdobycia niż opisywane do tej pory ryby, lecz są łatwe w pielęgnacji,
aktywne, i są dobrymi rybkami dla tych, którzy chcą mieć u siebie w akwarium coś rzadziej
spotykanego. Poszukajcie w swoich sklepach
Melanotaenia splendida
, Tęczanki wspaniałej -
M. boesemani
,
M. lacustris
, oraz Promieniczki -
Telmatherina ladigesi
.
Dobre drugie rybki
Poprzednia część mówiła o rybach, które są odpowiednie dla zupełnie
początkującego akwarysty. W tej części omówimy rybki, które są dobre dla akwarysty, który
nabył już pewne doświadczenie, lub dla takiego, który chce się poważniej przygotować
zanim dokona zakupu.
Wiele z ryb polecanych tutaj jest odpornych, łatwo adaptujących się i łatwych w
pielęgnacji tak jak te z pierwszej części. Jakkolwiek w pierwszej części byłem w stanie
zarekomendować całe grupy ryb, lub tez zwrócić uwagę na jeden czy dwa gatunki z każdej
grupy, które byłyby raczej niewskazane, tak tutaj każda grupa będzie połączeniem wielu
dobrych i wielu kiepskich. Do tego niektóre z tych ryb są wytrzymałe tylko wtedy, gdy
zaspokoimy ich specyficzne wymagania. Jeśli chcesz trzymać ryby z tych grup musisz
wiedzieć, jakie gatunki kupujesz i jakie są ich potrzeby.
Czemu się przejmować? Jeśli jesteś kompletnym nowicjuszem, być może nie
powinieneś wybierać tych ryb. Wybór z listy "Pierwszych rybek" pozwoli ci wciągnąć się w to
piękne hobby z minimalnym ryzykiem. Kiedy jednak nabędziesz pewnego doświadczenia
możesz zechcieć spróbować z innymi rybkami. Wiele jest ryb bardzo pięknych, wiele z nich
ma ciekawe zachowania i niektórzy akwaryści są nimi do tego stopnia zafascynowani, że
łączą się w specjalistyczne kluby tylko po to, by nauczyć się więcej i wymieniać się pewnymi
rodzajami czy gatunkami ryb.
Piskorzowate
Piskorzowate to ryby o wydłużonym ciele, pochodzące z Azji. Są dalekimi krewnymi
karpiowatych (Danio, Razbory, itd.). Tak jak kiryski mają skierowany ku dołowi pysk,
wyposażony w wąsiki - adaptacja do życia i pobierania pokarmu z dna strumieni.
Przeszukują dno zbiornika zjadając pokarm pozostawiony przez inne ryby ale powinno się
zwracać uwagę by miały wystarczającą ilość pożywienia. Wymagana jest specjalna tonąca
karma.
Niektóre piskorzowate są wrażliwe na zbyt duży poziom azotanów, dlatego też
wspominam o nich tutaj, a nie w części "Dobre..."
Najczęściej spotykanym piskorzowatym jest Cierniooczek Kuhla -
Pangio sp.
(najczęściej Pangio kuhli sumatranus, przedtem Acanthopthalmus sp. - dop. red.)
. Są to
długie, podobne do wstążki rybki, które dorastają do 10 cm, brązowe z żółtymi pręgami i
okręgami. Cierniooczki te są nieśmiałe i spędzają większość czasu zakopane w podłożu.
Inną popularną grupą ryb piskorzowatych są członkowie rodzaju Botia. Bocja
wspaniała -
B. macracantha
, Bocja siatkowana -
B. lohachata
, Bocja mysia -
B. horae
, Bocja
szara -
B. modesta
, oraz
B. striata
są często spotykane. Niektóre z nich (zwłaszcza
wspaniała i szara) mogą osiągać duże rozmiary, ale rosną bardzo wolno i mogą przebywać
w małym akwarium kilka lat. Piskorzowate zwykle są szczęśliwsze jeśli przebywają w grupie
kilku osobników danego gatunku.
(uwaga, większość bocji, prócz wspaniałej, siatkowanej i
karłowatej - B. sidthimunki, to gatunki często dość agresywne - dop. red.).
Piskorze
Misgurnus fossilis
(Piskorz - dop. red.)
i
Cobitis taenia
(Koza - dop. tłum)
powinny być unikane. Są to gatunki zimnowodne i mają niefortunny zwyczaj wyskakiwania z
akwarium, szczególnie gdy zbliża się burza.
Małe glonojady
Mianem "glonojady" określa się sumiki z rodziny Zbrojnikowatych -
Loricariidae
. Jak
zwraca się na to uwagę poniżej w sekcji "Złe pierwsze ryby", bardzo popularny Plekostomus
(
Hypostomus sp.
)
(Uwaga! w Polsce prawdziwy Hypostomus jest bardzo rzadki,
"Plekostomusy" dostępne w sklepach to Liposarcus multiradiatus - dop. red.)
często
sprzedawany jest początkującym jako rybą czyszcząca akwarium z glonów. Niestety ryba ta
jest o wiele za duża dla małych zwykle akwariów początkujących akwarystów.
Niektóre gatunki tych sumików pozostają jednak niewielkie. Zbrojniki z rodzaju
Peckoltia
mają ubarwienie w postaci poprzecznych pasów jasnego i ciemnego brązu, lub
żółci i zwykle nie dorastają do 10 cm. Wąsacze z rodzaju Ancistrus mają, jak wskazuje ich
nazwa, pysk przyozdobiony wyrostkami w okolicy oczu i otworu gębowego. Do tego
Wąsacze należą do tych nielicznych zbrojników, które bez problemów rozmnażają się w
domowych akwariach.
Otocinclus, zwany w skrócie Otosem, jest najmniejszym zbrojnikiem i potrafi zjadać
glony z roślin akwariowych nie uszkadzając przy tym nawet tych najdelikatniejszych. Czasem
zdarza się, że wkrótce po zakupie Otos ginie bez wyraźnej przyczyny, jeśli jednak
przetrzyma ten krytyczny okres, staje się bardzo użytecznym mieszkańcem akwarium.
(Otocinclus to ryby stadne i powinny być trzymane w małym stadzie podobnie jak kirysy -
dop. red.)
Podczas gdy wiele zbrojników rzeczywiście pomaga oczyszczać akwarium z różnego
rodzaju glonów, nie należy zapominać o tym, że glony nie mogą być ich jedynym
pożywieniem. Powinny dostawać pokarm przeznaczony specjalnie dla nich np. cukinia, którą
można obciążyć tak by opadła na dno. Niektórzy producenci pokarmów dla ryb produkują
specjalne karmy. Zbrojniki powinny być karmione wieczorem, kiedy zbiornik jest słabiej
oświetlony. Większość zbrojników aktywna jest właśnie wtedy, a większość pozostałych ryb,
które mogłyby konkurować w zdobywaniu pożywienia jest mniej aktywna. Równie ważne dla
zbrojników są kawałki drewna, które powinny znaleźć się w akwarium. Są one źródłem
celulozy, bez której zbrojniki karleją. Z tego też powodu nie wolno ich trzymać w
drewnianych, czy nawet akrylowych akwariach, gdyż mogą nadgryzać materiał z którego są
one wykonane. Może to doprowadzić do zniszczenia zbiornika lub śmierci zbrojnika (przez
spożycie toksyn).
(Uwaga! Niektóre zbrojniki jak Panaque sp. całkowicie zjadają wszystkie
rośliny wodne - dop. red.)
Zbrojniki mogą być nieco kłótliwe między sobą oraz być podszczypywane przez inne
ryby ze względu na swoją powolność. Powinny mieć zapewnione kryjówki oraz odpowiednio
duże terytorium (np. 40 litrów wody dla 8 cm ryby).
Kąsaczowate
Tak jak wiele ryb z pierwszej części. kąsaczowate to ryby stadne i powinny być
trzymane w grupach po sześć i więcej osobników danego gatunku. Pochodzą z Ameryki
Południowej i Środkowej oraz Afryki. W pewnych rejonach Ameryki Południowej woda jest
bardzo miękka (bardzo mało rozpuszczonych związków mineralnych) oraz kwaśna (Inaczej
[ Pobierz całość w formacie PDF ]